Crisistijd brengt bij mensen het beste naar boven, of juist het slechtste. Mensen nemen leiderschap over hun leven. Daarbij hebben zij een keuze: ze doen wat in de betreffende situatie nodig is in het grotere plaatje, of richten hun acties op het verkrampt vasthouden van hun eigen vertrouwde status quo of persoonlijk gewin. Beide reacties zijn menselijk en begrijpelijk, toch zou ik ze willen classificeren als helpend versus hinderend leiderschap. In de Corona-crisis zie je dit verschil terug in de vorm van helpen versus hamsteren, en gehoor geven aan de oproep om contact te vermijden versus nonchalance rondom deze oproep. Maar ook buiten crisistijd is dit verschil tussen verrijkend en verschralend leiderschap goed zichtbaar. In het privéleven, op de werkvloer en in de directiekamer. Zelf jouw leiderschap verrijken? Lees mijn 5 tips.
Tip #1 Ontwikkel een sterke én wendbare ruggengraat
Werkelijk leiderschap is als een sterke én wendbare ruggengraat. Je hebt het meeste aan je ruggengraat als die lekker stevig is, goed gesteund door sterke rugspieren. Hoe sterker je spieren, hoe wendbaarder je ruggengraat. Dat geeft je optimale bewegingsvrijheid zonder dat ‘het in je rug schiet’.
Zo is het ook met leiderschap. Je visie is je ruggengraat. Je lerend en adaptieve vermogen zijn je omliggende spieren. En voortschrijdend inzicht is je wendbaarheid.
Dit betekent dat je niet hoeft te kiezen tussen ofwel een rechte rug ofwel een flexibele houding, maar dat je de waarde van beide begrijpt en waardeert, én dat je beide doet. Juist door stevigheid en wendbaarheid met elkaar te integreren, ontwikkel je krachtig en inspirerend leiderschap. En wordt jouw leiderschap makkelijker en aantrekkelijker voor de ander om te ontvangen.
Tip #2 Het begint en eindigt bij jouw visie
Stevigheid in je visie is van groot belang voor je leiderschap. Zonder visie ben je immers stuurloos en als je niet aan het stuur staat kun je niet leiden. Je wilt dus heel duidelijk en uitgesproken zijn over je koers. Anders voelen mensen dat ze met jou alle kanten op kunnen, wat jouw leiderschap onduidelijk en onaantrekkelijk maakt.
Maar hoe kom je aan een visie die hout snijdt en helpend is voor het grotere doel? Er spelen meestal meerdere belangen door elkaar heen. Je hebt misschien de intentie om zoveel mogelijk belangen te behartigen, zolang dit bijdraagt aan het grotere doel. Vanuit de verschillende belangen die spelen en de verschillende consequenties die deze met zich meebrengen, is het ontwikkelen van een heldere visie een complex vraagstuk.
Complexe vraagstukken vragen om denken met pen en papier. Deze ‘old school’ methode voorkomt dat je in je hoofd in steeds dezelfde denkcirkels verzandt. Met pen en papier ben je in staat je eigen denkcirkels (én die van de mensen om je heen!) open te gooien en alle mogelijke ideeën, kennis en inspiratie boven tafel te krijgen. Met pen en papier kun je dit bovendien op een gecontroleerde manier doen. Bijvoorbeeld door van jezelf te verlangen minstens 20 ideeën op te schrijven om tot een visie of oplossingsrichting te komen. Daarmee dwing je jezelf tot goed en diep denken, waardoor er een echt goede visie kan uitkristalliseren.
Tip #3 Toon ook verrijkend leiderschap in het omgaan met tegengeluid
Wanneer je jouw visie uitdraagt kun je tegengas verwachten. Omdat dit zeker zal gebeuren, moet je je er zeker op voorbereiden. Een groot deel van die voorbereiding heb je al gedaan als je op een goede manier tot je visie bent gekomen. Bij tip # 2 werd denken met pen en papier besproken, en het formuleren van minimaal 20 ideeën.
Uiteindelijk maak je uit die 20 of meer ideeën en oplossingsrichtingen een keuze. Iedere keuze heeft zijn eigen consequenties, en iedere consequentie heeft zijn eigen voor- en nadelen. Het maakt je keuze en jouw positie sterk als je heel compleet in kaart brengt wat die keuze met zich meebrengt aan consequenties en voor- en nadelen. Ook hier wil je van jezelf verlangen om goed en diep te denken door zowel een casus te kunnen bouwen vóór als tégen jouw keuze. Zo stel je zeker dat je niets over het hoofd ziet en vertrouwd raakt met alle mogelijke steekhoudende argumenten.
Daarmee breng je jezelf in een positie waarin je helder en soepel op alle mogelijke bezwaren kunt anticiperen, en ze in gesprek kunt weerleggen. Niet als trucje om je zin te krijgen door de ander de wind uit de zeilen te nemen, maar als een mooi en zuiver instrument om je in de ander te verplaatsen, de ander te betrekken, de ander te laten weten dat je hem gehoord hebt, dat je zijn bezorgdheid begrijpt, zijn tegengeluid beschouwt als meedenken en dat waardeert. Vervolgens kun je vanuit jouw visie respectvol en helder de bezorgdheid en de bezwaren wegnemen en vertrouwen brengen. Dat maakt de weg vrij om steady op jouw visie te koersen, waardoor je gezamenlijk verder komt.
Tip #4 Toets je integriteit
Bij de meeste belangrijke keuzes staan er veel en verschillende belangen op het spel. Ook het jouwe! Maar jouw belang zal in veel situaties onderschikt zijn aan een groter belang. Aangezien we ook maar mens zijn, is de valkuil dat we ons eigenbelang toch nét ietsjes zwaarder mee laten wegen.
Het vraagt om moed om dan te leiden vanuit een diep weten. Noem het leiden vanuit je hart, je intuïtie. Het stelt je in staat ingrijpende maatregelen te durven nemen die misschien vergaande uitdagende gevolgen hebben voor jezelf maar die alles overziend het goede zijn om te doen.
Dat betekent ook dat je je eigen weerstand voor een bepaalde keuze onder de loep wilt nemen. Wat vertelt jouw weerstand je? Ben je bang persoonlijk iets te verliezen? Ben je daardoor vatbaar voor een slechtere keuze die jou persoonlijk iets oplevert? Is het koudwatervrees? Of is je weerstand een signaal dat bij jou alle alarmbellen af gaan, omdat je voelt dat de betreffende keuze niet de juiste is?
Neem dit onderzoek altijd serieus, want het geeft je heel veel waardevolle informatie, en zorgt ervoor dat je jezelf altijd in de ogen kunt blijven kijken, bij iedere keuze die je maakt.
Tip #5 Durf ook leerling te zijn
Mensen die claimen alles al te weten en te snappen, ontnemen zichzelf de kans om te blijven groeien. Ze blokkeren namelijk de weg om te kunnen leren. Zij plaatsen zichzelf daarmee in de benarde positie waarin zij alleen nog maar gelijk kunnen hebben. Gezichtsverlies ligt dan voortdurend op de loer. Omdat dat te kunnen dragen zit er maar één ding op voor deze mensen: zichzelf wapenen met cynisme en een (ver)oordelende houding.
Dit is verschralend leiderschap want mensen in hun omgeving gaan het liefst in een grote boog om hen heen of praten hen naar de mond. In feite worden mensen die deze vorm van leiderschap beoefenen niet serieus genomen, hooguit gevreesd.
Het alternatief dat getuigt van verrijkend leiderschap is leerling durven zijn. De houding aan te nemen dat er veel is dat je nog niet weet of begrijpt, én dat je dat wilt leren. Je geeft daarmee bovendien de impliciete boodschap dat niemand, ook jij niet, perfect of alwetend is. Je toont daarmee kwetsbaarheid die krachtig is. Dat maakt jou tot veilig gezelschap voor de ander: die hoeft niet op zijn hoede te zijn dat hij er verbaal- emotioneel van langs krijgt. Daarmee open je de poorten voor een open, zinvolle en verdiepende dialoog, met alle oogst die daar weer uit voort kan komen.
Klikt dit interessant voor je en zou je graag eens op je gemak met mij willen sparren over hoe jij leiderschap kunt nemen in je huidige werk, en leiderschap kunt nemen over je carrière en je leven? Zodat je een ambitieuze, inspirerende en betekenisvolle loopbaan verwezenlijkt? Dan ben je welkom om een (kosteloos) perspectiefgesprek aan te vragen via deze link: Klik hier.
Ook interessant voor je: ‘Soft skills zijn leiderschapsvaardigheden’
Foto: Miguel Á. Padriñán (Pixabay)
Je las een blogartikel van Karen Rensma (van Hardhout & Porselein coaching)
Mijn diensten:
- Van Dip Naar Drive – floreren in een ambitieuze en vervullende carrière
- Coaching Boost – in 2 dagdelen back on track
- Perspectief Gesprek – ik kijk (kosteloos) welk loopbaan perspectief er voor je mogelijk is
En verder: