Onderstroom van faal- en succesangst
Deze subtiele dubbele angst zet je in een dubbele klem. Dat heeft flinke impact: je zet de rem op je groei. Je zit dan klem omdat je aan de ene kant altijd hard je best doet, je werk niet snel goed genoeg vindt. En aan de andere kant: als dat harde werken en die hoge kwaliteit beloond ‘dreigt’ te worden (je krijgt een mooie kans, je wordt als expert gezien en naar voren geschoven) dan heb je de neiging om te duiken. Want het voelt opeens heel kwetsbaar.
Faalangst zorgt voor gedachten en gedrag waarmee je jezelf ondermijnt
Voorbeelden van ondermijnende gedachten bij faalangst:
>Dit is te hoog gegrepen
>Ze zien me aankomen
>Wat zal mijn omgeving van mij vinden?
>Dit komt mij niet toe
>Straks val ik door de mand
>Piekergedachten, scenario-denken (wat als…?)
>Ik moet eerst nog een extra opleiding/cursus/diploma voordat ik die grotere rol aankan.
Voorbeelden van ondermijnend gedrag bij faalangst:
>Uitstelgedrag (ook verborgen uitstelgedrag: druk zijn met andere dingen zodat je niet toekomt aan de spannende klus waarmee je echt een verschil zou maken)
>Nieuwe dingen uit de weg gaan, een klus waarmee je jezelf in the picture kunt spelen niet naar je toe trekken
>Perfectioneren en veel verder dan nodig zaken uitwerken
>Je goede ideeën voor jezelf houden door eindeloos uit te werken, achter je laptop – onzichtbaar dus
>Jezelf op de achtergrond positioneren, de ideale ‘tweede man’ zijn, iemands rechterhand zijn.
De rol van je wereldbeeld
Ondermijnende gedachten en gedrag bij faalangst worden ingegeven door de vraag ’want wat als het niet lukt?’. In feite is dit geen vraag maar een verkapte boodschap aan jezelf dát het niet zal lukken. Zo beïnvloedt faalangst je wereldbeeld over jezelf en je mogelijkheden. Je wereldbeeld is je houvast en grip, we proberen er daarom onbewust voor te zorgen dat ons wereldbeeld intact blijft en gaan er dus naar handelen. Zolang een grotere rol niet past in jouw door faalangst bijgestelde wereldbeeld van jezelf en je mogelijkheden, zal je daar niet op voorsorteren. Je wereldbeeld en je authentieke ambities zijn dan niet congruent, wat frictie in jezelf geeft. Dat zorgt voor energieverlies en een sluimerende onvrede.
De andere kant van dezelfde schaal: succesangst
Succesangst is meestal subtieler dan faalangst, én je verwacht het niet van jezelf. Je wilt immers succesvol zijn in wat je doet. En je hebt al een mooie carrière opgebouwd. Het blijft daardoor vaak lang onbewust. Faalangst en succesangst gaan vaak samen. Je kunt het dan nooit goed doen. Je zit in een dubbele klem. Zodra je je faalangst loslaat en daarvandaan beweegt kom je terecht in het gebied van succesangst. Het enige veilige gebied is dan een soort niemandsland waarin je heel middelmatig blijft. Hier gaat zoveel potentieel en vervulling verloren!
Succesangst zorgt voor gedachten en gedrag waarmee je jezelf ondermijnt
Voorbeelden van ondermijnende gedachten bij succesangst:
>Dat succes ergens onethisch en niet in de haak is
>Dat succes een verantwoordelijkheid met zich meebrengt die je niet kunt dragen o dat succes betekent dat je het heel druk krijgt>
>Dat je een (tweede) burnout zult krijgen: bang jezelf te overbelasten
>Dat je het niet kunt waarmaken, door de mand zult vallen (imposter syndrome)
>Dat jij niet een succesvol iemand bent of kunt zijn
>Dat succes alleen telt als je ervoor gestreden hebt
>Dat je een slechte partner of moeder zult zijn als je succesvol wordt (of-of denken)
>Dat je zult afsteken tegen de groep (vrienden, collega’s, familie) en niet meer bij de groep kunt horen
>Dat je anderen voorbij zult streven en dit slecht is, verboden terrein (‘haal je maar niks in je hoofd’, ‘je doet de anderen tekort’)
>Dat mensen dit niet van jou verwachten (ook impliciete vooroordelen/ unconsious bias zoals: ‘vrouwen hebben niet de ambitie in het MT of het bestuur te komen’).
Voorbeelden van ondermijnend gedrag bij succesangst:
>Heel hard werken en druk zijn, maar niet aan de dingen die jou werkelijk succesvol zullen maken
>Jezelf saboteren als je op het punt staat een succes te boeken (te laat komen, te laat beginnen met je voorbereiding, ziekmelden, uitvluchten bedenken: vermijdingsgedrag)
>Mooie kansen afwijzen, en daar schijnbaar goede redenen voor hebben
>Vasthouden aan functies, projecten, rollen waar je bent uitgegroeid
>Taken voor 80% voltooien, de laatste 20% die het een succes maken laten liggen of uitstellen.
Zelfde symptomen, ander resultaat
Ondermijnende gedachten en gedrag bij succesangst worden ingegeven door de vraag ’want wat als het lukt?’. In feite is dit geen vraag maar een verkapte boodschap aan jezelf dat het niet mag lukken. Geen permissie van jezelf. Faalangst en succesangst hebben veel overeenkomst in symptomen, maar hebben ander resultaat omdat ze van de andere zijde van angst komen en ander gedrag triggeren. Faalangst triggert perfectionisme en heel hard je best doen. Succesangst triggert onderpresteren. Op beide loop je leeg, onderpresteren is géén energiebesparing. Voortdurend de rem erop houden en jezelf onder een glazen stolp houden kost veel energie.
Afwijzing
Als je in de dubbele klem van faalangst én succesangst zit kom je altijd bedrogen uit: heel hard werken en toch onderpresteren. Daardoor ben je nooit echt tevreden over jezelf en vind je geen diepe vervulling. Het ergste is misschien nog wel dat je jezelf daar op afwijst. Precies datgene waar je in feite bang voor bent bewerkstellig je dus juist.
Als je hierboven dingen herkent, weet dan dat angst om te falen en angst voor succes heel goed kunnen worden opgelost. Waardoor je stevig gegrond en dichtbij jezelf, weer door kunt. Naar een grotere rol, of naar een krachtiger invulling van je huidige rol. Ik heb daarmee met klanten mooie resultaten bereikt.
Interesse? Wees welkom voor een oriënterend gesprek. Aanvragen kan via deze link.
De wereld heeft er niets aan als jij jezelf kleiner houdt dan je in wezen bent.